Το άγχος στην παιδική ηλικία

Το άγχος δεν κάνει διακρίσεις στην ηλικία 

Εμείς οι μεγάλοι έχουμε τη τάση να πιστεύουμε ότι τα παιδιά είναι απαλλαγμένα από άγχος και στενοχώριες και περνούν τη μέρα τους παίζοντας ανέμελα. Στη πραγματικότητα όμως αυτή η υπόθεση αποδεικνύεται ανακριβής καθώς από τη βρεφική ακόμα ηλικία συναντάμε σημάδια άγχους, τότε που τα βρέφη αναζητούν επίμονα να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους σε τροφή, φροντίδα και ύπνο. Όσο μεγαλώνουν όμως έρχονται στην επιφάνεια κι άλλες μορφές άγχους, όπως αυτό του αποχωρισμού, που συμβαίνει όταν οι γονείς αφήνουν το παιδί στο παιδικό σταθμό ή το άγχος που βιώνουν τα παιδιά στις δύσκολες γονεϊκές καταστάσεις, δηλαδή στις διαφωνίες των γονιών, τη κακοποίηση ή το διαζύγιο. Καθώς και το άγχος που επέρχεται από έντονα γεγονότα, σαν τον ερχομό ένος νέου μέλους στην οικογένεια ή κάποιας σοβαρής ασθένειας κάποιου γονέα. Να σημειωθεί επίσης ότι το παιδί μεγαλώνοντας είναι πιθανό να υιοθετήσει το άγχος των γονιών του, αφού αυτοί πρέπει να φροντίσουν για την οικονομική εξασφάλιση της οικογένειας σε καιρούς που ανθεί η ανεργία.

Αφού το παιδί πάει στο σχολείο βιώνει μια ακόμη μορφή άγχους, το σχολικό άγχος όπως αποκαλείται. Αυτό συνήθως σχετίζεται με τη προσαρμογή του παιδιού στον άγνωστο χώρο του σχολείου, στους κανονισμούς του και στους δασκάλους. Το σχολικό λοιπόν άγχος μπορεί να προκαλέσει τις αρνητικές επιδόσεις του μαθητή, προβλήματα στον ύπνο και τη ψυχική του διάθεση. Σε αυτή την ηλικιακή ομάδα το άγχος ενδεχομένως να οφείλεται στην έλλειψη αυτοεκτίμησης και την αρνητική εικόνα που σχηματίζει το παιδί στο μυαλό του επηρεασμένο από τις συγκρίσεις των μεγάλων.

Σ’ ένα γονιό που παρατηρεί καθημερινά το παιδί του είναι εύκολο να αντιληφθεί τα προφανή σημάδια του άγχους, όπως είναι το πιπίλισμα των δακτύλων, το δάγκωμα των νυχιών και οι διαταραχές του ύπνου στα μικρά παιδιά. Σε μεγαλύτερα τα συμπτώματα διαφέρουν λίγο κι έχουν ως εξής, συχνά διακρίνεται κυκλοθυμική διάθεση, επιθετικότητα έντονη κινητικότητα και βραδινή ενούρηση. Επιπλέον το παιδί πιθανώς να αναφέρει κάποιες σωματικές ενοχλήσεις, πόνους, άρνηση στη λήψη τροφής ή να αντιδρά με εμετό σε καταστάσεις πίεσης. Συνήθως ο δάσκαλος κάνει αναφορά για αδυναμία συγκέντρωσης, απομόνωση του παιδιού ή εμφάνιση κάποιας μορφής δυσλεξίας.

Γίνεται αντιληπτό λοιπόν ότι το γενικευμένο άγχος είναι η επικρατέστερη διαταραχή που βιώνουν τα παιδιά καθώς όταν αυτό περάσει τα φυσιολογικά όρια διαταράσσει τη ψυχική ηρεμία, προκαλεί πανικό και οδηγεί σε λανθασμένη αντίληψη κι αντιμετώπιση των καταστάσεων.

Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν υποστηρίζουν πως η πρόληψη του άγχους στη παιδική ηλικία είναι σημαντικότερη από την ίδια τη θεραπεία, διότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αποκατασταθούν οι επιπτώσεις που αυτό θα επιφέρει. Το στάδιο της πρόληψης διακατέχεται από συχνές συζητήσεις των γονιών με ειδικούς, όπως είναι οι εκπαιδευτικοί και οι ψυχολόγοι, ώστε να αποφευχθούν στρεσογόνες καταστάσεις, που είναι διαφορετικές για το κάθε άτομο. Επιπλέον το παιδί εκπαιδεύεται έτσι ώστε να έχει τον έλεγχο των συναισθημάτων του και να χαλιναγωγεί το άγχος του με τεχνικές χαλάρωσης, ασκήσεις αναπνοής, ευχάριστες ενασχολήσεις και φυσικές δραστηριότητες. Ένας απλός τρόπος είναι να αλλάξει όλες τις αρνητικές του σκέψεις με θετικές. Ενώ από μέρος των γονιών κρίνεται συνετό να επαινούν το παιδί τους και να το επιβραβεύουν για τα επιτεύγματά του, αποφεύγοντας οποιαδήποτε σύγκριση με αδέλφια, φίλους ή συμμαθητές.

Δείτε επίσης: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΟΝΕΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Κωνσταντινίδου Εύα

Παιδαγωγός προσχολικής αγωγής 

Πτυχιούχος Τ.Ε.Ι. Ηπείρου